De Hilversumse Meent aardgasvrij – Als het hier kan, kan het overal

Aan tafel geschoven zijn Ate Wijdeveld en Rob Steur. Wijdeveld is als Senior Gebiedsontwikkelaar Gooi en Vechtstreek werkzaam bij De Alliantie, Steur als Manager Vastgoed bij Het Gooi en Omstreken. In die hoedanigheid zijn zij betrokken bij de energietransitie van de huurwoningen in Hilversumse Meent. Een bijzondere project, want het betreft een pilot, waarbinnen gekeken wordt naar hoe deze woningen aardgasvrij gemaakt kunnen worden. Ze kennen elkaar goed, maken grapjes met elkaar. “Corporatieland is wat dat betreft vriendelijk,” zegt Steur. “Er is geen onderlinge competitie, maar we leren van elkaar, helpen elkaar. Bijvoorbeeld over het verduurzamen van ons vastgoed.” ## Verduurzaamde sociale huurwoningen

Goed, De Meent. Wat gaat daar precies plaatsvinden? “Wat we gaan doen is de bestaande huurwoningen in De Meent – en alle bijbehorende aan- en afvoerleidingen – zó aanpassen dat er een aardgasvrije wijk zal verrijzen.” vertelt Wijdeveld. “Zowel De Alliantie als Het Gooi en Omstreken zijn eigenaar van het vastgoed daar. Dus in samenspraak met de gemeente Hilversum zijn we aan het kijken welke stappen daar allemaal voor nodig zijn.” Ongeveer 50% van de wijk bestaat uit huurwoningen, bijna 1000 woningen. De helft hiervan is eigendom van De Alliantie, de andere helft van Het Gooi en Omstreken. Vandaar dat zij als stakeholder nadrukkelijk betrokken zijn bij het project om van De Meent een aardgasvrije wijk te maken.

Hilversumse Meent als ideale proeftuin

Waarom De Meent? “De Hilversumse Meent is aangewezen als pilot omdat deze wijk een mooi afgesloten geheel vormt. Dit is misschien wel de reden dat er zo’n sterke sociale cohesie is tussen bewoners onderling.” vertelt Steur. “De wijk is op een natuurlijke manier begrensd. Er is een actieve bewonersgroep die ook geïnteresseerd is in duurzaamheid.”

Die gasvrije wijk komt er - sowieso

De oorspronkelijke planning is wat losgelaten, zegt Steur: “Kijk, de woningen stammen uit de jaren ’80. De insteek was eerst dat deze renovatie in 2030 voor elkaar moest zijn. Waarom? Omdat de gedachte was dat tegen die tijd riolering en elektriciteitnetwerk vervangen moesten zijn. Intussen is gebleken dat die noodzaak voor beide onderdelen nog niet zo hoog is tegen die tijd. Daardoor is de scope wat breder geworden.”

“Is dat erg? Aan de ene kant kun je zeggen: jammer dat de eerste gasvrije wijk van Hilversum dan nog niet gereed is. Aan de andere kant geeft dit ook ruimte om mee te bewegen met de ontwikkelingen die er nog gaan plaats vinden. Stijging van de gasprijzen of de Gemeentelijke warmtevisie per wijk ” Maar de gemeente Hilversum heeft wel als doelstelling om in 2040 als gemeente aardgasvrij te zijn.

Hoe houden we de woningen in De Meent straks warm?

Aan welke aanpassingen, in de wijk en in de woningen, moeten we denken om deze aardgasvrij te maken? Steur: “Dat weten we nu dus nog niet. Er is een voorstudie gedaan en nu zijn we aan het kijken naar waar de energie dan vandaan moet komen. Windenergie? Zonne-energie? Aardverwarming? Voor nu zeg ik dat de beste route all-electric is. Ik denk dat we daarop uitkomen. En dat betekent: lage temperatuurverwarming.”

Wijdeveld: “Vanuit een eerder convenant hebben we ons als wooncorporaties al verplicht om ons woningbestand in 2020 gemiddeld op energielabel B te hebben. Dus dat pad waren we al aan het volgen: binnen en buiten De Meent. De nieuwe opgaven zijn nu: energieneutraal en reductie van CO2. En de grote zoektocht is dus: hoe gaan we die woningen dan wel verwarmen?”.

“Ja”, vult Steur aan, “en de andere zoektocht is hoe je zo slim mogelijk en stapsgewijs te werk kunt gaan. Bij welk type woning ga je beginnen? En wat is de menukaart van zo’n woning?”

Isoleren en bewust omgaan met energie

Wijdeveld haalt de Trias Energetica aan: “Start met isoleren, isoleren, isoleren. Daarna ga je kijken hoe je zo optimaal mogelijk gebruik kunt maken van hernieuwbare energie. En hoe je zo min mogelijk gebruikt maakt van fossiele brandstoffen. Want hoe minder je hoeft te verwarmen, hoe sneller je klaar bent.”

Bewustwording creëren hoort ook bij het plan van aanpak, volgens de wooncorporaties. “Comfort en duurzaamheid liggen soms een beetje met elkaar in de clinch.” zegt Steur. “Als jij een lekker warme douche hebt blijf je er ook extra lang onder staan. Maar dat kost wel meer energie”. “Gelukkig worden we hierin ook wel geholpen door de maatschappelijke discussie over klimaatverandering.” vult Wijdeveld aan. “Er moeten zaken veranderen. Niet alleen in de hardware, dus de woningen zelf, maar ook in de software, dus hoe mensen omgaan met energiegebruik.” Allebei vinden ze dat deze taak - ‘toch een soort opvoeden’ – zowel bij de overheid ligt als bij de corporaties.

Hoe ziet een ‘Meentse energierekening’ er straks uit?

Wat merken de bewoners van De Meent verder van het aardgasvrije wonen? “Als het goed zal hun energierekening lager gaan uitvallen. We hebben afgesproken dat een eventuele huurverhoging nooit meer mag zijn dan de besparing op energie. Dus de huurder gaat er financieel gezien niet op achteruit.” zegt Wijdeveld.

Wat verandert er verder nog,? Wijdeveld: “Mensen zullen misschien op een andere manier moeten gaan koken. Kijk, sommige mensen zijn echt gehecht aan hun gaskookplaat, om het zo maar te zeggen. Dus dat zal dan elektrisch of inductie worden.”

“Ja”, zegt Steur, “dan denk je misschien dat zo’n aanpassing niet veel voeten in de aarde heeft – gaskookplaat eruit, elektrische kookplaat erin – maar je zult dan toch ook je elektrische aansluiting moeten veranderen om voldoende stroom te hebben. Dat betekent dat je in de straat wat moet doen, in samenwerking met de energiebedrijven. Dit soort dingen heeft vaak veel meer voeten in de aarde dan op het eerste gezicht het geval lijkt.”

Eerst De Meent, dan de rest

Toch blijft overeind dat de Meent aardgasvrij maken een mooie gelegenheid biedt om op kleine schaal te kijken naar hoe je überhaupt een wijk aardgasvrij kunt maken. “Welke onderdelen in de uitvoering je allemaal tegenkomt, welke criteria je moet stellen om dit voor elkaar te krijgen, daar krijgen we allemaal mee te maken.” vertelt Wijdeveld. “En op deze manier kunnen particulieren en andere wijken en gemeenten profiteren van wat hopelijk een best practice gaat zijn.”

En dat is het grote voordeel van De Meent, vindt Steur. “Het is een soort bloemkoolwijk, die je ook tegenkomt in Blaricum. Of in een willekeurige andere gemeente. Als het in De Meent werkt, zal het zich makkelijk laten door vertalen naar andere, vergelijkbare wijken.”